به نقل از «قدس آنلاین»

معاون موزه‌ها و میراث فرهنگی آستان قدس رضوی مطرح کرد/ موزه‌های آستان قدس رضوی پناهگاه میراث بشری

تاریخ انتشار: ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۷۷۳۷۳۴

موزه‌ها و میراث فرهنگی، شناسنامه تاریخی و هویت ملت‌ها را تشکیل می‌دهند. ایران جزء کشورهای صاحب تمدن به شمار می‌رود که در زمینه میراث فرهنگی و موزه داری حرف‌های زیادی برای گفتن دارد و از غنای تاریخی و فرهنگی والایی برخوردار است. اما به اعتقاد «مهدی قیصری نیک»، معاون موزه‌ها و میراث فرهنگی آستان قدس رضوی، یکی از مراکزی که به عنوان کانون وقف آثار تاریخی و موزه‌ای و هنری نه تنها در ایران و کشورهای اسلامی بلکه در جهان شناخته شده، حرم مطهر امام رضا(ع) است که تنوع آثار وقفی و تعدد واقفان آن‏ در طول سده‏‌های گذشته تا عصر حاضر نشان می‌‏دهد پایگاهی مطمئن برای مردم، از سرزمین‏‌های مختلف با فرهنگ‏‌ها و عقاید دیگر بوده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به مناسبت ۲۸ اردیبهشت، روز جهانی موزه‌ها و میراث فرهنگی، وی در فضایی دوستانه پاسخگوی پرسش‌های ما بود.

چرا حرم مطهر امام هشتم(ع) موزه دارد؟

حرم امام رضا (ع) یکی از مراکزی است که به عنوان کانون وقف آثار تاریخی و موزه‌ای و هنری نه تنها در ایران و کشورهای اسلامی بلکه در جهان شناخته شده است، تنوع آثار وقفی و تعدد واقفان آن‏ در طول سده‏‌های گذشته تا عصر حاضر نشان می‌‏دهد پایگاهی مطمئن برای مردم، از سرزمین‏‌های مختلف با فرهنگ‏‌ها و عقاید دیگر بوده است. امروزه آثار بسیاری از میراث تاریخی و مذهبی حرم امام رضا (ع) به جامانده که در موزه‏‌ها و یا در مخازن آثار نگهداری می‌‏شوند. این آثار شامل: نسخ خطی، ‌اشیای تاریخی (که دارای کتیبه وقف، تاریخ وقف، تاریخ خلق اثر، نام سفارش دهنده، نام سازندگان و هنرمندان می‌‏باشند)، همچنین‌اشیای فرهنگی و هنری و اسناد تاریخی هستند. آثاری که متعلق به حرم امام رضاعلیه السلام بوده‏اند و دارای قدمت تاریخی از اوایل قرن هفتم هجری( قرن ۱۳ میلادی) تا عصر حاضر هستند. همچنین‌ اشیای دیگری که به این مکان مقدس وقف و یا هدیه شده‏اند و دارای قدمت حدود سه هزار سال قبل از میلاد تا دوره معاصر مربوط هستند. نزدیک به یک سده قبل، موزه آستان قدس به عنوان نهادی فرهنگی در این پایگاه مذهبی و زیارتگاهی، بر پایه سنت حسنه وقف و نذر بنیان نهاده شده است. از همین روست که این موزه ارتباطی تنگاتنگ با اقشار مختلف اجتماعی و در سطوح مختلف در قالب زائر، گردشگر و بازدیدکننده برقرار کرده، چنانکه امروزه شاهد هستیم موزه‏ای که پیش از این از دیدگاه افرادی به عنوان یک نمایشگاه شناخته می‌‏شد در حال حاضر با محوریت سیاست‏‌های کلان آستان قدس رضوی اقدامات ارزشمندی را با هدف محافظت و صیانت از میراث رضوی، جذب و گسترش جامعه مخاطبان و بسترسازی برای پژوهش و تولید علم با هدف ارتقای آگاهی عموم با تلاش در نشر دانش برای آموزش و معرفی میراث رضوی همراه با انتشار آخرین یافته‌های علمی به انجام رسانده است.

موزه آستان قدس رضوی با هدف افزایش مخاطب و با توجه به سیاست کلان «تبیین و ترویج معارف قرآن و مکتب اهل بیت با تأکید بر ذائقه‌سازی سبک زندگی برگرفته از سنت و سیره رضوی با استفاده مؤثر و روزآمد از الگوها، قالب‌ها، ابزارها و فناوری‌های نوینِ علمی و فرهنگی » در مسیر انجام مأموریت‌های حرفه‌ای خود، در سال ۱۴۰۱ موفق به جذب بیش از ۶۷۸هزارنفر بازدیدکننده و مخاطب شده است. همچنین با طراحی و تولید برنامه‌های راویان کوچک موزه رضوی با استفاده مؤثر و روزآمد از ابزارها و فنآوری‌های نوین در جهت جذب مخاطبان بیشتر و توسعه دامنه ارتباطات اجتماعی تلاش کرده است.

آستان قدس رضوی تا چه اندازه به ثبت آثار موزه‌ای تاریخی، فرهنگی و هنری در فهرست آثار ملی ایران، توجه دارد؟

موزه‌های آستان قدس رضوی با تلاش در جهت «صیانت، فرآوری، بهره‌برداری و معرفی میراث و ذخایر علمی و فرهنگیِ ایرانی‌اسلامی با تأکید بر میراث رضوی» موفق به مستندنگاری ۱۲۴۲۳ اثر و ثبت ۳۲ اثر موزه تاریخی، فرهنگی و هنری رضوی در فهرست آثار ملی ایران شده است.

یکی از اقداماتی که موزه‌ها با هدف حفاظت از میراث طبیعی، تاریخی و فرهنگی هنری بشری انجام می‌دهند، تلاش برای ثبت این آثار در حافظه ملی و جهانی می‌‏باشد. وظیفه مهم موزه‌ها در گام اول شناخت این پدیده‌ها، توجه به اهمیت آن و باور به حفاظت و نگهداشت آنهاست، پس از آن با معرفی این میراث ارزشمند آگاهی جامعه را فراتر از اطلاعات روزمره ارتقا می‌دهند تا برای دستیابی به زندگی بهتر از آن بهره گیرند.

موزه آستان قدس رضوی یکی از گنجینه‌های ارزشمند جهان اسلام است که میراثی گرانب‌ها از صنایع و هنر و معماری دوران اسلامی را در بردارد. از آنجا که این موزه به دلیل همجواری با بارگاه منور امام رضا علیه السلام آثار وقفی بی‌نظیری را نیز در بردارد بخشی از این میراث بشری با معنویت و حضور زائرانی مخلص و صنعتگرانی توانمند اما بی‌نام و نشان پیوند خورده است. از طرفی بجز صنایع، آنچه در آستان قدس رضوی ارزشمند و قابل ارائه برای معرفی در فهرست میراث بشری می‌‏باشد، رفتارهای معنوی و آیین‏‌هایی است که در طی زمان با حضور زائران در این مزار مقدس شکل گرفته و تا عصر حاضر انجام می‌شود.

در همین راستا معاونت موزه‌های آستان قدس رضوی به همت کارشناسان متخصص و توانمندی که دارد توانسته است به یکی از مأموریت‌های مهم خویش جامه عمل بپوشاند و با ثبت میراث ملموس و ناملموس آستان مقدس رضوی در فهرست آثار ملی و معنوی ایران، نوید بخش آینده‌ای درخشان در معرفی آثار موزه رضوی در سطح ملی و جهانی می‌باشد. از این رو در نتیجه اقدامات ارزشمند و کارشناسانه موزه آستان قدس در سال ۱۴۰۱ سی و دو اثر تاریخی و فرهنگی هنری از گنجینه‌های آستان قدس رضوی شامل نسخ خطی قرآنی، دستبافته‏‌ها و سایر صنایع فنی و هنری به خصوص‌اشیای متنوع و ارزشمندی از نفایس حرم مطهر شده است.

برای رسیدن به مرجعیت بین‌المللی وعلمی در این زمینه چه کار کرده‌اید؟

در این مورد و باهدف دستیابی به مرجعیت بین‌المللی در سیره و معارف و وجوه شخصیتی امام رضا علیه السلام، زیارت و وقف و نذر ازطریق تحقیق، مطالعه و تولید و انتشار، حمایت از آثار و خدمات و همکاری‌های علمی و پژوهشی با رویکرد مسأله‌محور و پاسخگویی به نیازهای اولویت‌دار پژوهشی نهادهای نظام اسلامی و پژوهشگران شیعی؛ با کسب مجوز و دریافت پروانه انتشار از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به شماره ۹۱۳۱۹ به تاریخ ۲/۱۱/۱۴۰۰ توسط معاونت موزه‌ها و ترویج میراث فرهنگی آستان قدس رضوی، از نیمه دوم سال ۱۴۰۱ با تلاش حوزه کارشناسی و همراهی هیأت تحریریه متشکل از استادان داخلی و خارجی، نخستین مجله علمی تخصصی در حوزه مطالعات موزه و تاریخ هنر جهان ایرانی در موزه‌های آستان قدس منتشر شد و هم راستا با آن چندین پژوهش مسأله محور توسط کارشناسان در اداره مطالعات و معرفی آثار به انجام رسیده است. ضمن اینکه در زمینه بهره‌گیری از ظرفیت‌های بین‌المللی و درراستای پیشبرد مأموریت‌های فرهنگی آستان قدس رضوی برای تأثیرگذاری فرهنگی در فضای عمومی جهان اسلام، موزه آستان قدس رضوی در برنامه سالانه آیین انتخاب موزه برتر شرکت کرده و در ۸ شاخص ارزیابی اعلام شده از طرف ایکوم ایران رتبه برتر را کسب کرد.

موزه آستان قدس رضوی از میان موزه‌های بزرگ دولتی، در شاخص‌های گردآوری و بازدید رتبه اول و در شاخص‌های نگهداری و حفاظت، اعمال استانداردهای فنی و توسعه فیزیکی، توسعه مدیریت، خلاقیت، نوآوری و پژوهش رتبه دوم و همچنین در شاخص فعالیت‌های مجازی با کسب رتبه سوم به عنوان موزه برگزیده انتخاب شد.

موزه آستان قدس رضوی در راستای سیاست توسعه ذخایر و منابع ارزشمند وقفی و هبه‌ای در حوزه‌های هنری، تاریخی، آموزشی، پژوهشی و زمینه‌سازی افزایش مشارکت مردمی ازطریق جذب نذورات و نفایس علمی و فرهنگی » با شناسایی و ارتباط‌گیری با مجموعه‌داران در سطح داخل و خارج از کشور و معرفی موزه هایِ این آستان مقدس، در سال ۱۴۰۱ بیش از ۱۵۰۰۰ قلم آثار موزه‌ای از قبیل تمبر و اقلام پستی( ۹۱۰۵ قطعه)، اسکناس و اسناد مالی(۸۵۰ برگ)، سکه‌های طلا، نقره و مس نیکل(۳۵۲۱ قطعه)، ظروف کریستال، بلور و چینی(۲۴۶ پارجه) و سایر اقلام(۱۲۸۰ قلم) را بصورت اهدایی جذب نماید.

همچنین در مسیر پاسخگویی به نیاز مخاطبان و معرفی هرچه بیشتر میراث نفیس رضوی با توجه به سیاست کلان «جریان‌سازی ازطریق طراحی، اجرا و ترویج الگوها و ارائه محصولات و خدمات فرهنگیِ باکیفیت، اثربخش و دارای مقبولیت اجتماعی بالا و پرهیز از شتابزدگی و فعالیت‌های سطحی» اقدام به ساخت مولاژ از برخی آثار منتخب برای عرضه به جامعه زائر، گردشگران داخلی و خارجی نموده است. بدین منظور در سال ۱۴۰۱ اقدام به طراحی و تولید مولاژ از برخی آثار شاخص تاریخی و فرهنگی نموده است.

موزه‌های حرم مطهر در حال حاضر چه وضعیتی دارند؟

از آنجا که آستان قدس رضوی میراث دار گنجینه‌ای از نسخ خطی با قدمت بیش از ۱۰۰۰ سال می‌باشد، موزه‌های این نهاد مقدس در راستای انجام مأموریت خود برای معرفی و نمایش بخشی از این میراث کهن با هدف افزایش جذب مخاطبان، در سالروز ولادت امام علی بن ابیطالب(ع) و همزمان با دهه مبارک فجر سال گذشته و با حضور حجت الاسلام والمسلمین مروی، تولیت معزز آستان قدس رضوی، هفدهمین گنجینه موزه آستان قدس رضوی با عنوان «گنجینه نهج البلاغه و صحیفه سجادیه» در محل ساختمان موزه قرآن و نفایس در فضایی با زیربنای۴۰۳ متر مربع افتتاح شد. در این گنجینه، تعداد ۳۳ نسخه نهج‌البلاغه و ۳۱ نسخه صحیفه سجادیه از نفیس‌ترین آثار موجود در گنجینه رضوی به نمایش درآمده که از مجموع۶۵۰ نسخه نفیس نهج البلاغه و ۲۶۰ نسخه ارزشمند صحیفه سجادیه موجود در مرکز نسخ خطی کتابخانه مرکزی آستان قدس انتخاب شده‌اند. در این بخش کهن‌ترین نسخه نهج البلاغه (کتابت شده به سال۵۴۴ هجری قمری توسط محمد بن محمد بن احمدالنقیب است) و قدیمی‌ترین نسخه صحیفه سجادیه در جهان(کتابت شده در سال ۴۱۶ قمری توسط ابوعلی حسن ابراهیم بن محمد جامی هیصمی) با هدف آشنایی مخاطبان با ذخایر وقفی ارزشمند رضوی در معرض دید مخاطبان قرار گرفته است. این موضوع نشان دهنده این است که این ۱۷ گنجینه وموزه آستان قدس با همین هدفی که بیان شد و در راستای گسترش فعالیت موزه‌ای، بنا و احداث شده‌اند.

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: گنجینه رضوی گنجینه آستان قدس رضوی موزه آستان قدس رضوی موزه حرم مطهر موزه ها و میراث فرهنگی فرهنگی آستان قدس رضوی موزه آستان قدس رضوی آستان قدس رضوی موزه های آستان قدس تاریخی و فرهنگی صحیفه سجادیه نهج البلاغه سال ۱۴۰۱ تا عصر حاضر امام رضا حرم مطهر نسخ خطی موزه ای

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۷۷۳۷۳۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

برگزاری ۲۵۰ برنامه به مناسبت هفته میراث فرهنگی در گیلان

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گیلان گفت: ۲۵۰ برنامه در هفته میراث فرهنگی و روز جهانی موزه‌ها طراحی و برنامه‌ریزی شده است.

به گزارش خبرگزاری ایمنا از گیلان، ولی جهانی امروز _یکشنبه نهم اردیبهشت_ اظهار کرد: روز جهانی موزه‌ها و هفته میراث فرهنگی بهترین فرصت برای معرفی ظرفیت‌های فرهنگی تاریخی استان گیلان به منظور حفاظت بهتر و گسترده‌تر از آن‌ها است.

وی با بیان اینکه در هفته میراث فرهنگی و روز جهانی موزه‌ها ۲۵۰ برنامه طراحی و برنامه‌ریزی شده است، افزود: افتتاح و بهره‌برداری از بناهای تاریخی که طی سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ مورد مرمت قرار گرفته از دیگر برنامه‌های پیش‌بینی‌شده در این هفته است.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گیلان خاطرنشان کرد: بازدید رایگان از موزه‌ها و اماکن فرهنگی تاریخی استان، افتتاح پروژه‌های مرمت و احیای بناهای تاریخی در سطح استان، تقدیر از میراث‌بانان و برگزاری رویداد تخصصی افتتاح موزه مردم‌شناسی رودبار بخشی از برنامه‌های پیش‌بینی شده در این هفته میراث فرهنگی است.

جهانی اضافه کرد: افتتاح دفاتر خدمات مسافرتی، نمایشگاه باستان‌شناسی و نمایش اشیای شاخص و کمتر دیده شده، برگزاری جشنواره بهار نارنج ثبت ملی استان و دیدار با چهره‌های شاخص فرهنگی و مذهبی از دیگر برنامه‌های پیش‌بینی‌شده در این هفته است.‌

وی تصریح کرد: برنامه‌هایی ویژه این هفته از جمله پاکسازی آثار و محوطه‌های تاریخی سطح استان، برگزاری نشست‌های تخصصی، کارگاه‌های آنلاین و حضوری آموزشی، نمایشگاه‌ها، تجلیل از مفاخر و میراث‌بانان حوزه میراث فرهنگی، تورهای آشناسازی برای دانش‌آموزان، دانشجویان، مدیران و سازمان‌های مردم نهاد انجام خواهد شد.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گیلان با قدردانی از مقام عالی دولت در گیلان گفت: استانداری و دستگاه‌های اجرایی استان تعامل خوبی با حوزه میراث فرهنگی دارند و اعتبار خوبی برای سه حوزه تخصصی تخصیص داده شده که بخش عمده این تخصیص مربوط به مرمت و بازسازی بناهای تاریخی است.

کد خبر 748691